Phân loại Chim_Ch'rao

Có ý kiến cho rằng chim Chơ-rao là con chim sáo căn cứ vào gốc tích Chơ-rao trong Từ điển Ba-na-Việt ghi Chơ-rao là chim sáo, tuy vậy chim sáo có bộ lông chủ yếu là đen nâu, chân cao, thân hình thon gọn, ít hót liên tục. Một số người chơi chim cho đó là chim bồ chao, âm đọc “chơ-rao” cũng gần với “bồ chao” hơn là “sáo” nhưng từ điển Việt-Ba-na lại ghi bồ chao là “bơ-lang”. Chim Chơ-rao to con hơn chim sáo một tí vì có bộ lông hơi xù, màu xam xám với những chấm lốm đốm đen và trắng xám, có tập quán thi nhau la hét liên hồi khi tụ đàn đông đảo, vùng Nam Trung bộ có câu thành ngữ “Lao nhao như đám bồ chao!”. Bồ chao hay quần tụ ở nơi có ao hồ, đầm lầy hay sông suối giữa rừng già, nơi đâu có chúng là sẽ có nước[2][3].

Ngoài ra nhiều khả năng những cánh chim ở rừng ma là chim Paly là loài lông vũ tuy nhỏ con nhưng rất ngoan cường, không biết sợ, chẳng bao giờ khuất phục, chim Paly có lối sống bầy đàn rất cao, khi bị diều hâu tấn công, chúng hợp sức lại chống trả và luôn chiến thắng. Tuy bé nhỏ nhưng chim paly được xem là biểu tượng cho sĩ khí chiến đấu, sự ngoan cường của người Raglai, họ có truyền thuyết về loài chim đen paly đã hợp sức cùng dân làng tiêu diệt quỷ dữ nên chim paly được xem là biểu tượng cho sĩ khí chiến đấu của người Raglai, khi một người Raglai nằm xuống, anh ta được xem như cánh chim paly rũ cánh[4]. Trong khi đó, người Êđê gọi chim paly là chim D'rao, người Kinh gọi paly là chim chèo bẻo[4] Người Bana thường tự ví mình như chim Đrao vì chim Đrao là loài chim to, khỏe, thông minh nhất của núi rừng Tây Nguyên, làng Hà Ri, xã Vĩnh Hiệp, huyện Vĩnh Thạnh, Bình Định người dân làng đã ví già làng như chim Đrao đầu đàn[5].

Cánh chim paly được đề cập trong truyện cổ Tam Rắc chuyện về người anh hùng của người Raglai đã lãnh đạo dân làng chiến đấu chống quỷ dữ. Chuyện kể rằng khi người yêu là nàng Paly xinh đẹp hy sinh trao trái tim để luyện thành ngọn lao chống quỷ dữ và hóa thành loài chim có hình dáng đen tuyền, Tam Rắc như được truyền thêm sức mạnh. Trong quá trình giao đấu, Tam Rắc bị quỷ dữ chụp được mũi lao nên mất thế. Trước tình cảnh nguy cấp ấy, chim đen vốn hóa thân từ nàng Paly dẫn đầu hàng đàn chim muông lao vào cào, đá, mổ, rỉa quỷ dữ. Nhờ vậy mà Tam Rắc có cơ hội tiêu diệt được quỷ dữ. Và để ghi nhớ sự hy sinh của nàng Paly, dân làng đã gọi chim đen tuyền mà Paly hóa thân là chim paly[5].

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Chim_Ch'rao http://baodatviet.vn/van-hoa/nguoi-viet/lanh-nguoi... http://baoquangnam.vn/van-hoa-van-nghe/tac-gia-tac... http://baogialai.com.vn/channel/742/201703/chuyen-... http://www.bienphong.com.vn/nho-canh-chim-cho-rao/ http://www.bienphong.com.vn/niem-thuong-nho-cua-ch... http://www.nhandan.com.vn/vanhoa/nghe-doc-xem/item... http://nld.com.vn/van-hoa-van-nghe/thu-bon-chim-ch... http://www.sggp.org.vn/chim-drao-lang-ha-ri-25404.... https://giaitri.vnexpress.net/tin-tuc/sach/lang-va... https://thanhnien.vn/van-hoa/10-nam-vang-tieng-chi...